reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła, zapalna choroba tkanki łącznej, spowodowana reakcją autoimmunologiczną. Przyczyna choroby jest nieznana.

Objawy

Symetryczne zapalenie wielu stawów (doprowadzające do niszczenia chrząstki stawowej i nasad kostnych, zmiany pozastawowe, zmiany układowe, zaniki mięśni międzykostnych, glistowatych i mięśni kłębu kciuka, zajęcie ścięgien i pochewek ścięgnistych, podwichnięcie dłoniowe paliczków dalszych, zmiany typu "łabędziej szyjki", palce butonierkowate.

Rozpoznanie

Wykorzystuje się dwa ustalone standardy postępowania. Starszy - ACR (American College of Rheumatology) z 1987 r. zakłada konieczność spełnienia 4 z 7 poniższych kryteriów:

• sztywność poranna stawów utrzymująca się minimum 1 godz., przez min. 6 tygodni
• zapalenie trzech lub więcej stawów występujące w jednym czasie, stwierdzone przez lekarza, utrzymujące się przez min. 6 tygodni
• zapalenie stawów ręki (nadgarstkowych, śródręczno–paliczkowych lub międzypaliczkowych bliższych) utrzymujące się przez min. 6 tygodni
• symetryczne zapalenie stawów trwające min. 6 tygodni • obecność guzków reumatoidalnych • obecność czynnika reumatoidalnego
• zmiany radiologiczne – nadżerki i osteoporoza przystawowa

Nowsze kryteria kwalifikacyjne (kryteria klasyfikacyjne wg ACR i EULAR, 2010 r) znajdują zastosowanie u pacjentów, którzy cierpią na jawne zapalenie błony maziowej co najmniej 1 stawu (obrzęk) i niemożność wyjaśnienia zapalenia stawów inną chorobą (toczeń rumieniowaty układowy, łuszczycowe zapalenie stawów, dna moczanowa). Ocenia się zajęcie stawów, czynnik reumatoidalny, laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego, czas trwania objawów.

Rodzaje RZS

W zależności od nasilenia zmian możemy wyróżnić następujące typy choroby:

Rozróżnia się trzy typy przebiegu klinicznego RZS:

A. Typ o łagodnym przebiegu, (5%–10% chorych), leki modyfikujące przebieg choroby hamują rozwój schorzenia. Czynnik reumatoidalny występuje jedynie u kilku procent pacjentów.
B. Typ z niewielkim postępem choroby (5–10% chorych). Czynnik reumatoidalny obecny jest u większości chorych. Objawowe leczenie przynosi ulgę, jednak występuje stała progresja choroby.
C. Typ z dużą progresją choroby (60%–90% chorych).

Czynnik reumatoidalny obecny jest w wysokim mianie od początku choroby. Szybki postęp i destrukcja pomimo leczenia.

Leczenie RZS

W leczeniu RZS wykorzystuje się tak zwane leki modyfikujące przebieg choroby (zapobiegają zmianom destrukcyjnym w przebiegu chorób o podłożu reumatycznym), takie jak: sole złota, azatiopryna, cyklosporyna, penicylamina, hydroksychlorochina, leflunomid, metotreksat; zastosowanie znajdują niesterydowe leki przeciwzapalne (np. diklofenak) i glikokortykosteroidy; ostatnio wykorzystuje się nowoczesne leczenie biologiczne (inhibitory TNF, leki zmniejszające aktywność autoimmunologiczną komórek T, inhibitory interleukiny 1, przeciwciała monoklonalne przeciwko komórkom B, inhibitory stymulacji komórek T, blokery interleukiny-6).