Stomia

Termin

Określenie celowo wytworzonego połączenia światła narządu wewnętrznego ze skór (patologię określamy jako przetokę). Najczęściej oznacza ono chirurgicznie wytworzone połączenie między przewodem pokarmowym lub układem moczowym ze skórą na brzuchu, umożliwiające wydalanie kału lub moczu.

Przyczyny wykonania zabiegu wytworzenia stomii:

• uniemożliwienie lub utrudnienie wydalanie drogą fizjologiczną (guzy, zarośnięcia, powikłania pooperacyjne, urazy);

• odbarczenie chorej części jelita (wskazanie do stomii czasowej).

Rodzaje i typy

W zależności od typu wykonanego połączenia, wyróżnić możemy:

• kolostomię – najczęściej spotykana, polega na wyprowadzeniu fragmentu jelita grubego (po uprzednim usunięcia chorej części) na zewnętrzne powłoki skórne z następowym przyszyciem wywiniętego jelita; najczęstszym wskazaniem do jej wykonania są nowotwory jelita grubego (np. rak wymagający resekcji brzuszno-kroczowej); na końcu przykleja się do skóry specjalny woreczek stomijny, który powoli wypełnia się kałem; podtypem kolostomii jest tzw. pouch – wewnętrzny worek stomijny, umieszczany na miejscu usuniętej odbytnicy przy zachowanej czynności zwieraczy – pacjent jest w stanie samodzielnie kontrolować wypróżnianie;

• ileostomię – polega na wyprowadzeniu fragmentu jelita cienkiego (najczęściej po całkowitym usunięciu jelita grubego) na powłoki brzuszne; najczęściej wykonuje się ją w przypadku nieswoistych chorób zapalnych jelit lub polipowatości (która niesie za sobą niemal 100% ryzyko rozwoju raka jelita grubego – prewencyjnie usuwa się je w całości); ostatnim etapem jest przyklejenie specjalnego woreczka stomijnego, który otwierany jest od dołu (wypełnia się on kałem dość szybko z powodu braku adsorpcji wody – następuje ona zasadniczo w jelicie grubym);

• urostomię – umożliwia ona bezproblemowy odpływ moczu, gdy jest on fizjologicznie niemożliwy; wykonać ją można na kilka sposobów:

a) ureteroileocutaneostomia – połączenie ze skórą moczowodów z wykorzystaniem wstawki jelitowej; mocz trafia do woreczków ze specjalnymi kranikami do opróżniania;

b) uteretocutaneostomia – bezpośrednie połączenie ujścia moczowodu ze skórą;

c) cystostomia – połączenie pęcherza moczowego ze skórą;

d) nefrostomia – cewnikowanie nerki przez skórę.

• stomie dróg żółciowych – należą do stomii wewnętrznych; dokonuje się zespolenia jelita cienkiego z wrotami wątroby u noworodków z wrodzonym zarośnięciem dróg żółciowych. Inny podział obejmuje czas życia ze stomią – mogą być one zakładane na stałe (najczęściej po okaleczających operacjach chirurgicznych) lub czasowo (np. jako wstęp do dwustopniowej resekcji okrężnicy w przebiegu raka jelita grubego).