nadżerka

Nadżerka

Nadżerka oznacza ubytek nabłonka pokrywającego błonę śluzową lub skórę, który nie osiąga głębszych warstw. Pod względem dermatologicznym zaliczamy ją do tak zwanych wykwitów wtórnych. Etiologia ich powstawania jest wieloraka – pozostałość po zejściu wykwitów pierwotnych, działanie czynników żrących i drażniących, infekcja, zmiany nowotworowe, nieprawidłowości morfologiczne i inne. Obecność nadżerek jest zaburzeniem istniejącej bariery obronnej, co przejawia się zwiększonym narażeniem na różnego rodzaju infekcje. Niektóre typy nadżerek są stanami przedrakowymi i nieleczone mogą doprowadzić do rozwoju choroby nowotworowej (np. nadżerka szyjki macicy).

Rodzaje nadżerek

Poniżej opisujemy kilka najpopularniejszych typów nadżerek (w zależności od ich lokalizacji):

• Nadżerka żołądka – jest to ubytek błony śluzowej żołądka, nie przekraczający jednak warstwy mięśniowej (nie mylić z wrzodem żołądka). Objawy są podobne do tych występujących w przebiegu choroby wrzodowej (bóle za mostkiem, nasilające się w okresach głodu). Występowanie dużej ilości nadżerek żołądka zostało nazwane krwotocznym zapaleniem błony śluzowej żołądka – obecne na powierzchni śluzówki zmiany krwawią, co dodatkowo potęguje istniejący już stan zapalny. Metodą diagnostyczną pozwalającą na postawienie pewnego rozpoznania jest gastroskopia z pobraniem wycinków (badanych między innymi na obecność Helicobacter Pylori). W leczeniu stosuje się inhibitory pompy protonowej (hamują wydzielanie kwasu solnego stwarzając odpowiednie środowisko do wygojenia się zmiany). W przypadku stwierdzenia obecności H. Pylori należy również włączyć leczenie eradykacyjne.


• Afty – są to płytkie nadżerki dotykające okolic błony śluzowej ust, warg i języka. Zmianom towarzyszy stan zapalny i duża bolesność. Wykazują tendencję do nawracania, a ich przyczyna nie została określona – o wpływ na ich rozwój podejrzewa się związki chemiczne dodawane do żywności oraz past do mycia zębów, stany niedoborowe w organizmie (awitaminoza B12, niedobór kwasu foliowego bądź żelaza), stres, urazy mechaniczne (przypadkowe lub zamierzone), zaburzenia w obrębie układu odpornościowego (alergie, AIDS), zaburzenia hormonalne, stosowanie silnych antybiotyków, białaczki, predyspozycje rodzinne. Afty mogą być manifestacją choroby Leśniowskiego-Crohna w jamie ustniej (dlatego nie należy ich bagatelizować). Leczenie jest objawowe, zmiany ulegają samoistnemu wygojeniu.


• Nadżerki w obrębie szyjki macicy – są to ubytki prawidłowego nabłonka części pochwowej szyjki macicy, które odsłaniają błonę śluzową i są widoczne w postaci czerwonych plam (nadżerka prawdziwa) lub zostają one zastąpione przez nabłonek walcowaty kanału szyjki, co prowadzi do wystąpienia stanu zapalnego. Do ich powstania mogą przyczynić się czynniki chemiczne (globulki, tabletki, antykoncepcja hormonalna), urazy mechaniczne, zmiany hormonalne i infekcje. Prawidłowa diagnostyka polega na wykonaniu badania kolposkopowego, mikrobiologicznego i cytologicznego rozmazu z pochwy oraz badania histopatologicznego wycinka. Leczenie jest objawowe (globulki) lub w bardziej zaawansowanych przypadkach – zabiegowe (elektrokoagulacja, środki chemiczne, kriokoagulacja, fotokoagulacja).