Laparoskopia w rozpoznawaniu i planowaniu leczenia wewnątrzotrzewnowych nowotworów złośliwych. Zastosowanie skali Fagotti

Laparoskopia w rozpoznawaniu i planowaniu leczenia nowotworów złośliwych zaawansowanych wewnątrzotrzewnowo, z zastosowaniem skali Fagotti jest optymalnym postępowaniem w celu identyfikacji pacjentów, którzy nie wymagają lub mogliby nie odnieść korzyści terapeutycznych w przypadku zastosowania a priori laparotomii z nieoptymalną cytoredukcją. Prezentowany film przedstawia badanie ultrasonograficzne, a następnie laparoskopię diagnostyczną (biopsja), ocenę zaawansowania choroby nowotworowej wewnątrzotrzewnowej, oraz zastosowanie skali Fagotti w celu predykcji możliwości wykonania cytoredukcji, u 80-letniej pacjentki skierowanej z podejrzeniem raka jajnika. Przy przyjęciu objawy wodobrzusza, niedożywienia i sarkopenii. W wywiadzie pacjentka przeszła leczenie raka piersi 15 lat wcześniej. Obrazowanie TK sugerowało zaawansowaną chorobę nowotworową w całej jamie brzusznej. Badania laboratoryjne: CA125: 77,5Ul/ml, CA15-3: 22,3U/ml, CEA: 2,2ug/l, albumina 31,6g/l. Analiza bioimpedancji: masa mięśni szkieletowych 9,4kg (wartości referencyjne: 14,1-20,2); kąt fazowy 3,7. W obrazowaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej oraz przezpochwowym stwierdzono podejrzenie zaawansowanego nowotworu, rozsianego w jamie brzusznej, z wodobrzuszem. Przeprowadzono laparoskopię z oceną zaawansowania choroby w jamie brzusznej oraz zastosowano skalę Fagotti w celu predykcji możliwości wykonania cytoredukcji (tak jak ma to zastosowanie w planowaniu leczenia zaawansowanego raka jajnika). Wynik skali Fagotti oceniano następująco: deskowaty naciek sieci większej (2), rozsiew drobnoguzkowy na otrzewnej ściennej (2), rozsiew drobnoguzkowy na otrzewnej kopuły przepony (2), naciek w korzeniu krezki jelita cienkiego (mesenteric retraction) (2), naciekanie jelita (0), naciekanie żołądka (0), przerzuty do wątroby (2) - łącznie 10 punktów (wg piśmiennictwa, duże prawdopodobieństwo nieoptymalnej cytoredukcji gdy wynik ≥8). Biorąc pod uwagę dane kliniczne pacjenta (niedożywienie, sarkopenia, rak piersi w wywiadzie) i wynik w skali Fagotti (jak do oceny zaawansowanego raka jajnika) oceniliśmy, iż szansa na uzyskanie optymalnej cytoredukcji jest mała, a ryzyko poważnych powikłań bardzo duże w przypadku próby wykonania klasycznej (otwartej) operacji. Pobrano materiał do badania histopatologicznego w trybie śródoperacyjnym (wynik: niskozróżnicowany rak gruczołowy), oraz w trybie zwykłym. Ostateczny wynik badania histologicznego: NST (no special type), niskozróżnicowany (G3) rak piersi. Wnioski: W prezentowanym przypadku 80-letniej kobiety, z niedożywieniem i sarkopenią, wykonana laparoskopia diagnostyczna z biopsją i zastosowania skali Fagotti pozwoliły na postawienie prawidłowej diagnozy, oraz uniknięcie ewentualnych poważnych powikłań, gdyby od razu podjęto decyzję o laparotomii i próbie cytoredukcji rozsianego w jamie brzusznej nowotworu. Pozwoliło to na szybką rehabilitację oraz wdrożenie terapii systemowej. Piśmiennictwo: Fagotti A, Ferrandina G, Fanfani F, Ercoli A, Lorusso D, Rossi M, Scambia G. A laparoscopy-based score to predict surgical outcome in patients with advanced ovarian carcinoma: a pilot study. Ann Surg Oncol. 2006 Aug;13(8):1156-61. Epub 2006 Jun 21. PubMed PMID: 16791447. Maciej Stukan Oddział Onkologii Ginekologicznej, Gdyńskie Centrum Onkologii. Szpitale Wojewódzkie w Gdyni.