Rak prostaty

Termin

Jedna z najczęstszych przemian nowotworowych u mężczyzn w podeszłym wieku, stanowi 9% zgonów z powodu nowotworów wśród osób płci męskiej (występuje również w formie tak zwanego raka utajonego – wykrywany podczas sekcji zwłok).

Rak gruczołu krokowego jest hormonozależny (wzrost i dzielenie się komórek rakowych pobudzają androgeny, przede wszystkim testosteron). Często daje przerzuty odległe do kości, rzadziej do innych narządów (wątroby, płuc, mózgu) i węzłów chłonnych.

Predyspozycje

Istnieje kilka czynników, które mogą mieć wpływ na rozwój raka stercza, a zaliczamy do nich:

A. Czynniki genetyczne (każdy posiadany krewny, który cierpiał na tą chorobę kilkukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego, raki dziedziczne rozwijają się często u młodszych mężczyzn).

B. Niewłaściwa dieta – bogata w tłuszcze nasycone, białko i cholesterol, uboga w antyoksydanty, selen. Produkty zmniejszające ryzyko zachorowania to siemię lniane, soję (ze względu na fitoestrogeny), warzywa, owoce, nieoczyszczone zboża.

C. Czynniki niemodyfikowalne – rasa czarna.

Objawy

Rozwój choroby jest najczęściej bezobjawowy i najczęściej dotyczy strefy obwodowej prostaty; pierwszymi symptomami mogą być:

• poliuria,

• słaby strumień moczu,

• nagłe parcie na mocz,

• bóle kości (przerzuty).

Diagnostyka

Podejrzenie raka stercza może nasuwać nieprawidłowy wynik badania per rectum (twarde guzki, zmiana spoistości gruczołu), który powinien być uzupełniony o:

• PSA (prostate specific antigen) – swoisty antygen gruczołu krokowego, wartość w surowicy krwi – do 4 ng/ml, wyższe wskazują na możliwy proces nowotworowy (u młodszych mężczyzn – 2 ng/ml).

• USG transrektalne – oglądanie gruczołu krokowego głowicą USG wprowadzaną doodbytniczo, następnie biopsja i badanie histopatologiczne (zastosowanie ma skala Gleasona).

• Tomografia komputerowa i MR – pozwalają ocenić głębokość nacieku i rozległość zmian.

• PET – wskazuje nam miejsca potencjalnych przerzutów.

• Scyntygrafia kości – izotopowe badanie kości na obecność przerzutów nowotworowych.

Leczenie

W zależności od stadium: w T1-T2 wykonuje się radykalną prostatektomię lub radioterapię (metody równocenne); w T3 leczenie operacyjne z uzupełniającą radioterapią; w T4 leczenie hormonalne (analogi gonadoliberyn); przy obecności przerzutów – chemioterapia.